Sećanje na jednu zemlju
Belgijski đaci uče o Jugoslaviji
Piše: Kontrapress 01/12/2013 | 10:54

U bivšem jugoslovenskom paviljonu u Wevelgemu, arhitekte Vjenceslava Rihtera, koji je 1960. pretvoren u srednju školu flamanske jezičke zajednice - počeo je jednogodišnji projekat " Misliti Jugoslaviju u Evropi danas" na kome će raditi 220 đaka uzrasta od 14-16 godina tokom školske godine 2013/2014. Projekat na kome radi pedagoški tim od sedam profesora (geografije, istorije, francuskog jezika i književnosti, muzike i umetnosti) predstavio je direktor Henk Millecamp 23. septembra u Kulturnom Centru Wevelgema, zajedno sa predstavnicima izdavačke kuće Edicija Jugoslavija i umetničkog kolektiva Eimigrative art koji će sarađivati sa profesorima škole.

Obrazovni projekat obuhvata teme: antifašizam,  jednakost, emancipaciju, samoupravljanje (raskid sa staljinizmom), jugoslovenski nadrealizam, jugoslovenski muzički i umetnički modernizam - ukratko, singularnost "arhitekture jugoslovenskog projekta", kako u njegovom poetskom, tako i političkom obliku.

Podstaknuti, za đake praznim označiteljem "Jugoslavija" koji jos uvek stoji na zgradi paviljona ispod naziva njihove škole - pedagoški tim flamanske gimnazije odlučio je da otvori vrata jednogodišnjem izučavanju fenomena jugoslovenske singularnosti, u prisustvu nekolicine umetnika, pisaca i istraživača jugoslovenskog, ali i belgijskog, nemačkog porekla, favorizujući kontakt sa đacima na francuskom i engleskom jeziku.

Time je nastavljen kontinuitet projekta ostvarenog novembra 2011. na Slobodnom Briselskom Univerzitetu, kada je za 1200 studenata sa četiri katedre, Edicija Jugoslavija, sa Škartom kao scenografima i uz saradnju umetnika iz Nemačke Manuele Unverdorben i Ralfa Homana, organizovala na poziv katedre za Međunarodno pravo istoimenog Univerziteta, jednosemestralnu "učionicu za deobu egalitarnog znanja i poetike (jugoslovenskog) znanja" pod nazivom " Misiliti Jugoslaviju dvadeset godina kasnije" zasnovanu na tezi francuskog filozofa Žaka Ransijera o "fikciji sećanja" (stvaranju, nasuprot konzerviranja sećanja). Tom prilikom je i 1.200 studenata ovog Univerziteta imalo ispit pod  nazivom "Jugoslavija" u tadašnjem januarskom ispitnom roku.

I ovoga puta, predstavnici arhitektonsko-grafičkog kolektiva Škart, kao na Slobodnom Briselskom univerzitetu - ULB, u saradnji sa Edicijom Jugoslavija, u svojstvu scenografa su otvorili izložbu " Misliti Jugoslaviju u Evropi danas" u velikom holu drugog objekta škole u Wevelgemu, u kome je smeštena i osnovna škola. U okviru izložbe belgijski đaci će moći da vide jugoslovenski film "Azra" (1988), Mirze Idrizovića, sa Darom Džokić kao glavnom akterkom naracije o emancipaciji žena.

"Ova izložba je velika kartonska kutija ispresecanih sećanja na jednu zemlju koje više nema. Između intimnih sećanja i knjiga istorije postoji uvek isti početni prazan prostor u kome obe strane smeštaju vlastite interpretacije. Na adresi na kojoj je stanovala Jugoslavija, još uvek stanuju čvrste ideje. Ideja socijalne pravde, jednakosti, antifašizma, samoupravljanja, udruživanja slabih u snagu (pokret Nesvrstanih), emancipacije, uvek iznova traganje za slobodom i pravdoljubljem za obespravljene", navodi se u tekstu autora izložbe za đake belgijske škole u Wevelgemu.

Jugoslovenski paviljon je 1958. bio jedan od najmanjih, ali po ocenama arhitekata iz celog sveta, jedan od najveličanstvenijih. Sazdan od gvožđa i stakla, imao je za cilj da predstavi modernizam jugoslovenskih ideja, koncepata, kao i turizma, a ne naučnih dostignuća.

Inače, 29. novembra je u Belgiji obeleženo 70. godina AVNOJ-a, kada su postavljeni temelji moderne Jugoslavije na slobodnoj teritoriji Jajca u vreme nacističke okupacije. U pozdravnom govoru koji je tim povodom održao direktor škole St Paulus College, Wevelgem, podsetio je na gest metalskog radnika Stjepana- Stipana- Stepana Filipovića čija je fotografija nekada bila izložena u jugoslovenskom paviljonu '58.

Poznata belgijska reditelja dokumentarno-eksperimentalnog filma Sarah Vanaght, kao i mlada rediteljka Nina de Vroome, snimaće film o školskoj godini posvećenoj Jugolslaviji u Wevelgemu.